Phân bón lá bổ sung thêm thức ăn đặc biệt là vi lượng để kích thích cho cây trồng ra lá, ra hoa nhanh hơn.

Theo các nhà khoa học, bón phân qua lá thậm chí còn tốt cho cây hơn là bón qua rễ, bởi đây là cách nhanh nhất mà chất dĩnh dưỡng được cây hấp thụ .

Những ưu điểm khi bón phân qua lá:Khi bón qua lá, chất dinh dưỡng cung cấp cho cây trồng qua hệ thống khí khổng ở bề mặt lá. Theo số liệu đã được công bố, hiệu suất sử dụng chất dinh dưỡng qua lá đạt tới 95%. Trong khi đó, bón qua đất, cây chỉ sử dụng được 45-50% chất dinh dưỡng. Sở dĩ như vậy là vì tổng diện tích bề mặt các lá trên một cây rộng gấp 15-20 lần diện tích đất được che phủ bởi cành và lá, nghĩa là diện tích hấp thụ chất dinh dưỡng của lá rộng hơn rất nhiều so với diện tích đất trồng của một cây. Qua khí khổng, các chất dinh dưỡng được dẫn đến các tế bào, mô cây để sử dụng.

Trong thành phần chất dinh dưỡng của phân bón lá ngoài các nguyên tố đa lượng như đạm, lân, kali còn có các nguyên tố trung lượng và vi lượng như Fe, Zn, Cu, Mg,… các nguyên tố này tuy có hàm lượng ít nhưng lại giữ vai trò rất quan trọng vì trong môi trường đất thường thiếu hoặc không có. Do đó, khi bổ sung các chất này trực tiếp qua lá sẽ giúp đáp ứng đủ nhu cầu và cân đối dinh dưỡng cho cây nên tạo điều kiện cho cây phát triển đầy đủ trong từng giai đoạn sinh trưởng. Phân bón lá có tác dụng đặc biệt trong những trường hợp cần bổ sung khẩn cấp chất dinh dưỡng đạm, lân, kali hay các nguyên tố trung, vi lượng.

Trong thành phần của phân bón lá còn tăng cường điều hòa sinh trưởng, tăng khả năng hấp thụ dưỡng chất kích thích đâm chồi, đẻ nhánh, ra hoa, đậu trái, giảm hiện tượng rụng trái non, trái to đẹp, phẩm chất ngon và tăng cường khả năng đề kháng chống chịu sâu bệnh.

Khi nào bắt buộc phải bón phân qua lá:– Rễ còn đầy đủ nhưng cây không hấp thu được dinh dưỡng. Nguyên nhân là do: Chất dinh dưỡng bị bất động hóa do các vi sinh vật; Chất dinh dưỡng bị cố định do môi trường đất và các chất hữu cơ; Sự nhiễm mặn (độ EC quá cao sẽ giới hạn khả năng hấp thụ nước của rễ cây); Sự bất động liên hệ tới độ pH (sự oxy hóa kim loại ở độ pH cao hoặc sự bất động của Mo ở pH thấp); Sự bất cân đối dinh dưỡng trong đất (sự đối kháng giữa các ion như K và Ca); Thiếu oxy (đất ngập nước); Sự hoạt động của rễ thấp (nhiệt độ thấp quanh vùng rễ trong thời kỳ ra hoa và đậu trái); Thiếu nước để các chất dinh dưỡng ngấm vào (khô hạn).

– Rễ bị tổn thương hoặc không còn do côn trùng, nấm bệnh tấn công hoặc tổn thương cơ học (do xới xáo khi chăm bón làm đứt rễ).

– Rễ vẫn hấp thu nhưng cây đang cần một lượng lớn chất dinh dưỡng vào thời kỳ ra hoa, kết trái. Muốn cây tăng năng suất, phải phun thêm qua lá.

– Bón phân qua lá cũng có thể được chỉ định khi nhu cầu tập trung dinh dưỡng vào các vị trí chuyên biệt bên trong cây vượt quá khả năng phân phối dinh dưỡng bên trong cây.

+ Điều này thường xảy ra nhất trong những vùng trọng điểm của các loại trái cây lớn hoặc các chùm đậu và liên quan tới cả hai sự kiện là nhu cầu tập trung cao độ vào một vùng chuyên biệt nhiều nguyên tố trong trái cây như N, K và hệ quả của khả năng cơ động thấp ở các mô libe đối với một số nguyên tố nào đó, như Ca, B chẳng hạn.

+ Khả năng cơ động các nguyên tố bên trong cây cũng có thể bị hạn chế nếu hoa phát triển trước lá và do đó dẫn đến tình trạng hạn chế sự chuyển dịch dinh dưỡng trong các mô mao dẫn.

+ Trong các thời kỳ hạn hán hoặc ẩm độ không khí cao cũng có thể hạn chế sự chuyển vận trong các mạch mao dẫn và ngăn cản sự phân phối các dưỡng chất bất động bởi các mô libe.

Một số điểm cần lưu ý khi sử dụng phân bón lá:

– Chất hòa tan di chuyển qua lớp cutin thông qua những lỗ hổng gọi là vi rãnh. Mức độ hấp thu ion từ việc phun qua lá thường cao hơn vào ban đêm. Để việc hấp thu dinh dưỡng cho lá có hiệu quả:

+ Phải đảm bảo nồng độ bên trong lá nhỏ hơn bên ngoài lá.

* Trước khi phun qua lá thì tạm thời không bón qua rễ.

* Nồng độ chất phun phải cao hơn nồng độ có sẵn trong lá. Tuy nhiên, nếu nồng độ phun quá cao sẽ gây cháy lá, hoặc cây bị bội thực (gây độc) và chết, nếu bón nồng độ thấp thì hiệu lực không rõ. Trong trường hợp này có thể khắc phục bằng cách pha nồng độ dung dịch lên cao từ từ, phun thử nghiệm, đến khi cháy lá thì quay lại nồng độ trước đó, chọn nồng độ đó để phun đại trà cho cây. Đơn giản hơn là khi sử dụng phân bón lá phải ở những nồng độ thích hợp (theo hướng dẫn in trên bao bì).

+ Phải thắng được hàng rào cản của lớp cutin:

* Phun lúc lá cây còn non khi sử dụng dụng những chất dinh dưỡng lưu động (mobile nutrients), lá còn đang phát triển thì sự chuyển dịch xuống rễ chậm hơn, điều này kích thích sự hấp thu dinh dưỡng từ rễ do bộ lá phát triển và quang hợp tốt hơn. Với các chất dinh dưỡng bất động (immobile nutrients) thì sử dụng trên cả lá già và lá non vì cả hai đều chuyển dịch chậm xuống rễ, như vậy không gây nên sự thay đổi nào hoặc có thể làm gia tăng lượng dinh dưỡng hấp thu từ rễ.

* Thêm chất trải có nguồn gốc silicon là cách làm tăng hiệu quả khi phun, đặc biệt là lá có lớp cutin dày. Việc thêm chất trải cũng làm giảm thiệt hại lá vì vào ban ngày, khi nhiệt độ không khí gia tăng làm giảm ẩm độ, dẫn đến sự bốc hơi nhanh chóng dung dịch phun lá và làm khô nhanh dung dịch này trên bề mặt lá.

Khi phun urê ở nồng độ cao sẽ gây tổn thương lá nhưng có thể khắc phục bằng cách phun đồng thời đường sucrose.

+ Phun nhiều lần trong một vụ để tăng hiệu quả.

– Cây hấp thụ phân bón lá qua khí khổng:

+ Nên phun lên bề mặt lá có nhiều khí khổng nhất:

• Ở lúa: mặt trên lá mật độ khí khổng cao hơn mặt dưới lá;

• Ở ngô, cà chua, khoai tây mặt trên lá mật độ khí khổng thấp hơn mặt dưới lá;
• Những cây thân gỗ, đa số lỗ khí khổng đều được bố trí ở mặt dưới lá.

+ Phun phân bón lá vào lúc khí khổng đang mở: Điều kiện ngoại cảnh ảnh hưởng đến sự đóng mở khí khổng. Do đó, nên phun khi nhiệt độ từ 10-30 độ C, trời không nắng, không mưa, không có gió khô; phân bón lá chỉ phát huy tác dụng khi cung cấp đủ nước qua rễ.

nguồn nongdan.com

HỎI: Chào Quý Phòng Kỹ thuật của Công ty Nông sản Việt Tuấn. Vừa qua, chúng tôi đã theo dõi rất nhiều những bài viết của Quý Công ty về Kỹ thuật trồng cây gừng trong bao và trồng gừng trên đất. Chúng tôi cũng đã được Công ty cung cấp 3 tấn Gừng giống và tư vấn kỹ thuật rất kỹ. Chúng tôi nghe nói để Gừng phát triển tốt thì nên bón thêm phân trùn. Điều đó có đúng không? ( trandinhbaoq..@gmail.com)

ĐÁP: Chào bạn. Cảm ơn bạn đã gửi cho chúng tôi một câu hỏi rất hay. Tuy nhiên, xin bạn lưu ý rằng hiện nay trên Thị trường có nhiều loại Phân trùn khác nhau nhưng phổ biến nhất là dạng: Phân trùn quế còn gọi là Phân trùn đỏ. Phân trùn quế là loại phân bón thiên nhiên giàu dinh dưỡng có tác dụng kích thích sự tăng trưởng của cây trồng. Không giống như phân chuồng, phân trùn được hấp thu ngay một cách dễ dàng bởi cây trồng. Phân trùn không chỉ kích thích tăng trưởng cây trồng mà còn tăng khả năng duy trì giữ nước trong đất và thậm chí còn có thể ngăn ngừa các bệnh về rễ…

Phân trùn quế là một loại phân hữu cơ 100%, được tạo thành từ phân trùn nguyên chất, là loại phân thiên nhiên giàu dinh dưỡng nhất mà con người từng biết đến.
–Phân trùn quế chứa một sinh vật có hoạt tính cao như vi khuẩn, nấm mốc. đặc biệt là hệ vi khuẩn cố định đạm tự do (Azotobacter), vi khuẩn phân giải lân, phân giải celluose và chất xúc tác sinh học. Vì thế hoạt động của các vi sinh vật lại tiếp tục phát triển trong đất.
–Phân trùn quế giàu những chất dinh dưỡng hòa tan trong nước và chứa đựng hơn 50% chất mùn được tìm thấy trong lớp đất mặt. Không như phân động vật, phân trùn có thể được cây trồng sử dụng ngay.
–Phân trùn quế cung cấp các chất khoáng cần thiết cho sự phát triển của cây trồng như đạm, lân, kali, canxi, magic. Nó cũng chứa mangan, đồng, kẽm, coban, borat, sắt.. Sự hữu dụng nhất là các chất này có thể được cây hấp thu ngay.không như những phân hữu cơ khác phải được phân hủy trong đất trước khi cây trồng hấp thụ.Sẽ không có bất cứ rủi ro ,cháy cây nào xẩy ra khi bón phân trùn quế.
-Chất mùn trong phân loại trừ được những độc tố, nấm hại và vi khuẩn có hại trong đất,nên nó có thể đẩy lùi những bệnh của cây trồng. Do vậy, phân trùn quế hạn chế khả năng gây hại cho cây trồng.
–Phân trùn quế có khả năng cố định các kim loại nặng trong chất thải hữu cơ. Điều này ngăn ngừa cây trồng hấp thu nhiều phức hợp khoáng hơn nhu cầu của chúng.
–Phân trùn quế có nồng độ PH=7 nên nó hoặt động như một rào cản, giúp cây phát triển trong đất ở độ pH quá cao hay quá thấp.
-Acid Humid trong phân trùn quế, kích thích sự phát triển của cây trồng, thậm chí ngay cả nồng độ thấp. Trong phân trùn, Acid Humid ở trạng thái mà cây trồng có thể hấp thu dễ dàng nhất. Acid Humid cũng kích thích sự phát triển của vi khuẩn trong đất.
–Phân trùn quế tăng khả năng giữ nước của đất vì phân trùn có dạng hình khối, nó là những cụm khoáng chất kết hợp theo cách mà chúng có thể để chống sự xói mòn và sự va chạm cũng như khả năng giứ nước, góp phần làm cho đất tơi xốp và giữ ẩm được lâu.
–Phân trùn quế làm giảm hàm lượng dạng Acid carbon trong đất và gia tăng nồng độ Nito trong một trạng thái cây trồng có thể hấp thụ được.
– IAA(Indol Acetic Acid)có trong phân trùn quế là một trong những chất kích thích hữu hiệu giúp cây trồng phát triển tốt.

CÁCH SỬ DỤNG PHÂN TRÙN QUẾ:

Cho sự nẩy mầm: Dùng 20-30% phân trùn trộn với đất ,xem như một hỗn hợp nẩy mầm tốt nhất đảm bảo cho cây phát triển không ngừng trong 3 tháng mà không cần bất cứ thức ăn nào khác. Có khả năng làm tăng tỷ lệ nẩy mầm của hạt, giúp cây con phát triển nhanh và có tỷ lệ sống cao.
Như là chất điều hòa chất: Nếu bạn bỏ phân trùn và tưới nước thường xuyên vào một vùng đất cằn cõi đã được cuốc lên, thì lớp đất này sẽ cải tạo đáng kể (3 000 – 3500kg/ha).
Như là phân bón: Bỏ phân trùn trực tiếp quanh gốc cây (không gây hư hại cây nếu dùng nhiều) bón lót cho cây, rau, quả các loại sẽ tạo ra một loại thực phẩm hảo hạng và đạt năng suất cao.
Như chất phân bón lỏng: Có thể pha trộn nước theo tỷ lệ 1/5, hỗn hợp chất lỏng này có thể sử dụng như một loại phân bón hảo hạng và có khả năng kiểm soát sâu bọ khi phun trực tiếp vào thân, lá .
Như là nhà cải tạo đất: Vì phân trùn chứa đựng hàng ngàn kén trùn/kg nên khi ta bón phân trùn vào đất, gặp điều kiện thuận lợi, kén trùn sẽ nở ra và sinh sống trên chính mảnh đất canh tác của chúng ta – mà chúng ta ai cũng biết nơi nào có trùn sinh sống thì nơi đó đất luôn màu mỡ và tơi xốp.

LIỀU SỬ DỤNG:

Phân trùn có thể được sử dụng như thành phần của đất ươm cây trồng, vườn ươm. Có tác dụng kích thích sự nẩy nầm và giúp cây con khỏe mạnh. Phân trùn cũng có thể xem như phân bón hữu cơ cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng và cải tạo đất. Khi đất được độ ẩm, chất khoáng từ phân trùn được cây hấp thụ trực tiếp.
Cây cảnh:Tùy theo nhu cầu của cây.
Rau, củ: Bón lót:250-300kg/1000m2
Cây ăn quả: Bón 0,5-1kg/cây. Bón 1-2 lần/năm , tùy vào tuổi của cây.
Cây tiêu: Bón 1-2kg/nọc tiêu , bón 1-2 lần/năm

Nguồn: gungviet.com

Hiện nay, bưởi da xanh là loại đặc sản rất được ưa chuộng bởi chất lượng độc đáo: vị thanh, không hạt, nước vừa phải, múi màu hồng, dễ lột,… Kythuatnuoitrong.edu.vn xin giới thiệu đến bà con kỹ thuật trồng giống bưởi này.

1. Giống trồng
Nên chọn một loại giống duy nhất là bưởi da xanh, không trồng xen với các loại cây có múi khác để tránh thụ phấn chéo. Nên trồng bưởi chiết, vì rễ ăn ngang tránh gặp tấng đất phèn; mau ra trái, bảo đảm chất lượng giống hệt cây mẹ. Cây bưởi chiết có tuổi thọ khá cao.
Xem thêm: >> Kỹ thuật trồng và chăm sóc xoài cát Hòa Lộc

2. Thời vụ trồng
Bưởi Da xanh trồng được quanh năm nhưng nên trồng vào đầu mùa mưa để tiết kiệm công tưới, thời điểm thích hợp nhất vào tháng 5–6 dương lịch hàng năm. Cũng có thể trồng vào cuối mùa mưa nếu có đủ điều kiện tưới trong mùa nắng.

3. Mật độ trồng
Khoảng cách trồng trung bình có thể là 4-5m x 5-6m (tương đương mật độ trồng khoảng 35-50cây/1000m2).

4. Chuẩn bị mô trồng và cách trồng
Đất làm mô thường là đất mặt ruộng hoặc đất bãi bồi ven sông phơi khô. Mặt mô nên cao 40-60cm, đường kính 80-100cm. Đắp mô trước khi trồng 2-4 tuần, trộn đều đất đắp mô với 10 kg phân hữu cơ hoai với 200g vôi. Khi trồng, đào lỗ ở giữa mô và bón vào đáy lỗ 200g phân DAP (18%N-46%P205), phủ lên trên một lớp đất mỏng. Dùng dao cắt đáy bầu và đặt cây xuống giữa lỗ làm thế nào để mặt bầu cây nhô cao khoảng 3cm so với mặt mô, sau đó lấp đất xung quanh bầu cây ém nhẹ, kéo bao nylon từ từ lên và lấp đất lại ngang mặt bầu, tưới nước. Khi đặt cây phải xoay mắt ghép hướng về chiều gió để tránh cây bị tách chồi. Sau khi trồng cần cắm cọc giữ chặt cây con. Đối với cây chiết nên đặt cây nằm nghiêng một góc khoảng 45o để cây dễ phát triển cành và tán về sau.

5.Tưới nước
Bưởi cần tưới nước đầy đủ nhất là giai đoạn cây con và ra hoa đậu trái. Mùa nắng nên thường xuyên tưới nước cho bưởi. Vào mùa mưa, cần tiêu nước vào các tháng mưa nhiều, tránh ngập úng kéo dài cây có thể chết.

6. Tỉa cành
Hàng năm, sau khi thu hoạch cần phải loại bỏ những cành đã mang trái (thường rất ngắn khoảng 10- 15cm), cành sâu bệnh, cành ốm yếu, cành nằm bên trong tán không có khả năng mang trái, các cành đang chéo nhau, đồng thời cũng cần loại bỏ các cành vượt trong thời kỳ đang mang trái nhầm han chế việc cạnh tranh dinh dưỡng và sâu bệnh cho cây. Chú ý: trong quá trình cắt cần phải khử trùng dụng cụ cắt.

7. Tạo tán
Từ vị trí mắt ghép trở lên khoảng 50- 80cm thì bấm bỏ ngọn. Chọn 3 mầm khỏe, thẳng mọc từ thân chính và phát triển theo 3 hướng tương đối đồng đều là cành cấp 1, dùng cọc tre cấm xuống đất để giữ cành cấp 1 tạo với thân chính 1 góc 35 – 40°. Từ cành cấp 1 sẽ mọc ra cành cấp 2 và chỉ giữ lại 2- 3 cành cấp 2. Cành cấp 2 phải để cách thân chính 15- 30cm và cành này cách cành kia 20- 25cm, cùng với cành cấp 1 tạo thành một gốc 30- 35°. Từ cành cấp 2 sẽ hình thành những cành cấp 3, cành này không hạn chế về số lượng và chiều dài, nhưng cần loại bỏ những các cành mọc quá dày hoặc quá yếu. Sau 2 năm cây sẽ có bộ tán cân đối.
Quét vôi quanh gốc cây định kỳ 1-2 tháng/lần, đoạn sát mặt đất cao 80-100 cm, lớp vôi bám vào vỏ cây ngăn không cho sâu đục thân trưởng thành, do một loại xén tóc đến đẻ trứng vào lớp vỏ của gốc cây. Buổi tối 19-21 giờ thắp bóng điện sáng ở giữa vườn, xén tóc có tính hướng quang sẽ bay đến, dùng vợt bắt đem giết hạn chế trứng đẻ.

8. Bón phân
Trên cơ sở phân tích chất đất mà có chế độ bón phân thích hợp. Sử dụng phân hữu cơ kết hợp vô cơ, bón gốc kết hợp bón lá theo từng giai đoạn phát triển của cây bưởi.
– Phân hữu cơ: Xu hướng canh tác tiên tiến hiện nay là sử dụng càng nhiều phân hữu cơ càng tốt khi sản xuất trái cây theo hướng sạch. Liều lượng 15-30 kg/năm/cây trưởng thành rất tốt cho bưởi, giúp tăng tuổi thọ rất rõ cho cây. Cách ủ phân hữu cơ đơn giản: Không nên bón xác bã hữu cơ tươi vào đất mà nên ủ cho hoai mục trước khi bón. Các nguyên liệu hữu cơ được gom lại, có thể trộn với vôi để xử lý một số mầm bệnh trong đống ủ. Để gia tăng tiến trình nầy, trên thị trường đã có các loại phân phân hủy, có thể trộn thêm Lân và phân Đạm làm thức ăn cho vi sinh vật. Có thể ủ với Nấm đối kháng sau 6-8 tuần. Sử dụng phân này bón cho bưởi rất tốt.
– Phân vô cơ: thường sử dụng là DAP rải xa gốc hoặc NPK phun lên lá.
Đạm (N) giúp cây bưởi phát triển nhanh, đâm chồi, thiếu đạm cây bưởi còi cọc, ốm yếu, đạm phù hợp cây bưởi trong giai đoạn tăng trưởng.
Lân (P) kích thích nẩy chồi, đẻ nhánh, thúc đẩy bưởi ra hoa, đậu trái; lân còn giúp cây bưởi chống bị nhiễm bệnh.
Kali (K) giúp cây bưởi cứng cáp, trái không bị rụng non.

9. Kỹ thuật bón phân
Tùy theo giai đoạn sinh trưởng và phát triển của bưởi, việc bón phân có thể được chia ra các thời kỳ như sau :
– Thời kỳ cây 1-3 năm tuổi: Phân bón được chia làm nhiều đợt để bón cho bưởi. Nếu đã có bón lót phân lân hoặc DAP thì dùng phân Urea với liều lượng 10-20g hòa tan trong 10 lít nước để tưới cho một gốc bưởi (1-2 tháng/lần). Khi  cây trên 1 năm tuổi, bón trực tiếp phân vào gốc.
– Thời kỳ cây bưởi đã cho trái ổn định: Có thể chia làm 5 lần bón như sau :
+ Sau thu hoạch:  bón 25% đạm + 25% lân + 10-30 kg hữu cơ/gốc/năm.
+ Bốn tuần trước khi cây ra hoa: bón 25% đạm + 50% lân + 25% kali.
+ Sau khi đậu quả: bón 25% đạm + 25% lân + 25% kali.
+ Giai đoạn quả phát triển: bón 25% đạm + 25% kali.
+ Một tháng trước thu hoạch: bón 25% kali.
Nên bón bổ sung từ 0,5-1kg phân Ca(NO3)2/cây/năm vào các giai đoạn sau thu họach, trước khi trổ hoa và sau đậu trái. Có thể phun phân bón lá tối đa không quá 3 lần/vụ trái, mỗi lần cách nhau ít nhất 30 ngày. Không phun phân bón lá vào mùa mưa vì làm cây dễ nhiễm nấm bệnh như Loét, Mốc hồng, Đốm rong.

10. Phòng trừ sâu bệnh
Để phòng trừ các loại sâu, côn trùng chích hút, bệnh,….nên thường xuyên thay đổi các loại thuốc bảo vệ thực vật. Chú ý sâu vẽ bùa làm suy cây, hư ngọn, nên phòng trừ bằng cách xịt confidor và chất bám dính (có thể kết hợp NPK 16.16.8).

11. Kích thích ra hoa, đậu trái
Bưởi da xanh ra hoa, trái quanh năm; do đó để có nhiều sản phẩm đưa ra thị trường vào thời điểm giá cả có lợi cho người sản xuất, nên kích thích ra hoa, đậu trái từ 7 đến 8 tháng trước ngày thu hoạch, nhưng nếu lưu trái nhiều quá sẽ làm suy cây.

12. Bao trái
Quả bưởi cũng cần phải bao sớm. Khi quả bưởi to bằng quả trứng vịt (đường kính 2,2-2,5cm) dùng túi nilon có đường kính 20-40cm, dài 30-60cm, thủng hai đầu để bao quả có trọng lượng khi chín 0,7-4kg.
Dùng túi nylon bao chùm trái từ phần cuống theo hướng thẳng xuống, dùng dây buộc giữ túi vừa chặt. Túi nylon cắt bỏ hoàn toàn phần đáy vừa giữ được sự thông thoáng, vừa ngăn các loại côn trùng, sâu và ruồi đục trái tấn công.
Khi quả được bao bằng túi nilon màu trắng trong, chất diệp lục ở vỏ quả vẫn hấp thu được ánh sáng và quang hợp bình thường như những quả để tự nhiên, do vậy màu sắc của quả không thay đổi từ khi nhỏ tới chín, đảm bảo màu sắc hấp dẫn tự nhiên.
Đa số các loại côn trùng trưởng thành là bướm (ngài) đều bay theo phương ngang thẳng, khi đậu vào quả được bao bởi giấy nilon để tiến hành đẻ trứng gặp bề mặt giấy nilon trơn, nhẵn nên bướm và trứng không bám được, do vậy hầu hết các loại sâu như: Bọ xít, xén tóc, bọ cánh cứng, ruồi đục quả, bọ rầy… được loại trừ khả năng gây hại.
Quả trong túi nilon phát triển bình thường ít bị sâu, bệnh phá hại có màu sắc đẹp, hấp dẫn, năng suất, chất lượng quả được cải thiện rõ rệt.

13. Thu hoạch
Nên thu hoạch khi bưởi vừa chín tới, da căng láng, cắt luôn cả cuốn trái. Không hái trái khi chưa chín tới hoặc hái quá trễ, chất lượng không tốt.

Chúc bà con thành công!

Nguồn: kythuatnuoitrong.edu.vn

Tuyến trùng là giống giun tròn, có kích thước rất nhỏ, mắt thường chúng ta không nhìn thấy được, chúng có khoảng hơn ngàn loài, được phân ra làm hai loại chính đó là:

Tuyến trùng nội ký sinh Meloidogyne incognita gây bứơu rễ, tạo tổn thương cho các loại nấm Fusarium sp, Phytopthora, Rhizoctonia sp, Pythium gây hại..

Tuyến trùng ngoại ký sinh Pratylenchus, Xiphinema truyền bệnh vi rút…
Chúng gây hại cho nhiều loại cây trồng đặc biệt Cà phê, Thanh long,Hồ Tiêu…, , trong đó giống Meloydogyne. sp, nội ký sinh là chủ yếu chúng thuộc Giới: Animalia. Ngành: Nematoda. Lớp:Secernentea. Bộ: Tylenchida. Họ: Heteroderidae.

Vòng đời của Tuyến trùng được chia làm 5 giai đoạn . Trứng Tuyến trùng tuổi 1, tuổi 2, tuổi 3, tuổi 4 và trưởng thành. Tùy vào cây ký chủ và nhiệt độ mà vòng đời của TT kéo dài từ 40-60 ngày. Hoạt động chủ yếu ở độ sâu từ 5-30 cm.
Con cái đẻ hàng loạt trứng trong túi gelatin do chúng tự tiết ra trong trong quá trình sinh sản, để bảo vệ trứng khỏi yếu tố bất lợi bên ngoài, túi trứng nằm ngoài nốt sần, đôi khi nằm trong nốt sần (bứơu rễ), túi trứng tồn tại 1 năm nếu gặp điều kiện thuận lợi, bên trong chứa từ 1 đến 2 ngàn trứng, khi tiếp xúc với axit yếu của rễ cây chúng nở ra 200-600 Tuyến Trùng tuổi 1 và chui ra thành Tuyến Trùng tuổi 2, từ tuổi 2 chúng bắt đầu hình thành kim chích và xâm nhập vào nốt sần hay rễ mới. Khi sinh dưỡng chúng tiết ra men tiêu hóa làm cho quá trình sinh lý, hóa của mô rễ thay đổi, hình thành tế bào khổng lồ, vùng dinh dưỡng của Tuyến Trùng gồm 5-6 tế bào khổng lồ. Từ tuổi 2 đến tuổi 3 cũng là giai đoạn biến đổi quan trọng phân giới tính của Tuyến Trùng, con cái phát triển chiều ngang và thành hình bầu dục hay hình giọt nước, con đực phát triển chiều dài sau đó đi ra ngoài chứ không nằm trong mô rễ .

pH đất không ảnh hưởng nhiều đến TT. Độ ẩm thích hợp là 60% cao hơn hay thấp hơn đều ảnh hưởng lớn đến Tuyến Trùng. Vì thế vào mùa khô hay những tháng mưa dầm mật độ Tuyến Trùng giảm rõ rệt. Nhiệt độ có ảnh lớn đến Tuyến Trùng, 50-60oC trong 30’- 1h hoặc từ 30 – 40 Oc trong nhiều ngày Tuyến trùng sẽ chết. tuyến trùng có mặt ở rất nhiều nơi xâm hại trên nhiều loại cây trồng đặc biệt trong đó có cây Hồ tiêu là loại cây mang lại nhiều giá trị kinh tế cao nó làm ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng và phát triển của Hồ tiêu .Tuyến trùng sâm nhập vào rễ tiêu,là phá hủy hoàn toàn bộ rễ từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho các loại nấm bệnh gây hại như nấm Phytopthora sp. Fusarium sp. Pythium sp…, gây bệnh cho cây Tiêu, làm cho cây tiêu bị chết nhanh, chết chậm.chúng không chỉ xâm nhập ở những cây bị vàng, mà ngay cả những cây đang còn xanh tốt, nhưng đang trong giai đoạn đầu, chức năng của rễ chưa bị ảnh hưởng nhiều. Còn những cây bị vàng lá, rụng lá, lá nhỏ, quăn queo, khuyết tật…là do bệnh phát triển ở giai đoạn cuối.

BIỆN PHÁP PHÒNG TRỪ

Trước khi trồng mới , bà con nên tiến hành cày sâu xới kỹ phơi đất, lợi dụng nhiệt độ và tia tử ngoại của mặt trời tiêu diệt Tuyến Trùng tồn tại trong đất, dùng các loại thuốc trừ sâu như apashuang 10h, afudan 3g,5g hoặc các loại chế phẩm Nema…

Đối với vườn cà phê kiết thiết cơ bản trồng lại.

Cần kiểm tra đất cũ kỹ càng, không nên sót các tàn dư thực vật của các cây bị nấm bệnh, nhặt sạch các rễ cũ còn sót lại trong vườn.

Tiến hành cải tạo đất và luân canh các loại cây trồng khác từ 2- 3 năm để loại trừ khả năng lây lan của tuyến trùng.

Tiến hành xử lý hố trồng trước khi trồng cây con bằng cách:Đốt hố, Trộn 1kg vôi/hố rồi trộn vào đất, bón thêm phân chuồng để tăng độ hữu cơ cho đất.

Rải thuốc trị tuyến trùng như Mocap 10G (50g/gốc), Vimoca 20 ND ( 0.3 %, 2 lít dung dịch/gốc), Marshal 5G (50g/gốc), Oncol 20EC (0,3 %, 2 lít dung dịch/gốc)

Đối với vườn cà phê kinh doanh.

Tạo độ ẩm không khí và ánh sáng thích hợp cho vườn cà phê bằng cách trồng xen các cây che bóng, đai rừng chắn gió tạo năng suất ổn định cho vườn cà.

Bón phân đầy đủ và hợp lý các loại phân hóa học, tăng cường bón thêm phân hữu cơ, phân chuồng hay các chế phẩm sinh học để cải tạo đất.

Hạn chế xới xáo và vét bồn trong những vườn cây đã từng bị bệnh.

Những vườn cây đã bị bệnh không nên áp dụng biện pháp tưới tràn bởi nó sẽ lây lan sang các vườn cây không bị bênh.

Chú ý các biện pháp kỹ thuật, chọn giống ngay từ khâu gieo trồng. Tạo điều kiện sinh trưởng tốt nhất cho cây cà phê để chống chịu bệnh. Thường xuyên thăm vườn và chú ý đến những cây bị vàng lá, nếu không phải do thiếu đạ thì cần đào hố và xử lý ngay những cây bị bệnh. Xử dụng các loại thuốc hóa học như ở hố cà phê kiến thiết cơ bản để loại bỏ dấu hiệu của bệnh.

Đối với những cây cà phê mọc xunh quanh vùng cây bị bệnh cần sử dụng các loại thuốc hóa học như Viben C50 BTN, Bendazol 50WP (0,5%, 5 lít dung dịch/gốc) tưới 2 lần cho cây, mỗi lần cách nhau 15 ngày. Nên tưới nước trong mùa mưa.

Bệnh rễ do tuyến trùng là một trong những loại bệnh hại đặc biệt nghiêm trọng ảnh hưởng đến năng suất của vườn cây, để đảm bảo được năng suất của vườn trồng kính mong bà con chú trọng trong việc quan sát vườn cây và lưu ý các dấu hiệu của bệnh để phát hiện kịp thời và điều trị nhanh chóng trước khi bệnh lây lan rộng.

Với vườn tiêu lâu năm

Cần cày xới, phá ván như ở bài trước nhằm làm tơi xốp, thông thoáng đất, đào mương thoát nước, ngăn nước không để tiêu bị ngập úng, không để nước chảy tràn từ vườn này qua vườn khác. Bảo vệ hệ vi sinh vật hữu ích đặc biệt bảo vệ loài giun đất là loài sinh vật rất tốt cho cây trồng thì việc dùng những sản phẩm sinh học thân thiện với môi trường là hết sức cần thiết. Nói thế không có nghĩa là tẩy chay thuốc hóa học, nhưng chúng ta chỉ dùng khi thật sự cần thiết, dùng đúng, dùng đủ.

Nguồn: Nông Dân Đỗ Trường Sơn Bình Phước ( sưu tầm trên faceboook Anh)

TUYẾN TRÙNG NGUỒN GỐC CỦA NHIỀU LOẠI BỆNH TRÊN HỒ TIÊU

Sau khi chia sẻ bệnh ở 03 giai đoạn đầu, vì không mong muốn bất kỳ anh em nào bị nặng hơn nên trong thời gian dài tôi không chia sẻ ở những giai đoạn nặng, vừa tốn kém và tỷ lệ thành công không cao. Hôm nay gởi anh em bài viết tham khảo những vườn nặng trong những giai đoạn sau mà mình đã xử lý…

Tuyến trùng hại rễ “GIAI ĐOẠN 4”: Gân lá vàng nhiều, gân xanh chuyển vàng, vàng nữa cây hoặc cả cây. Rụng cành, nấm xâm nhập. Rễ tiêu sưng u như khoai lang vậy. Sau thu hoạch khi ở tiêu kinh doanh, có thể trả một cái giá rất đắc!

Thật nan giải và vất vả, cũng không muốn bất kỳ anh em nào rơi vào tình trạng này, nhất là tiêu vào giai đoạn tiêu kinh doanh, thì khả năng rụng lúng tháo đốt rất cao KHI ” rễ” không khỏe mạnh, ” CUNG” không đủ ” CẦU”.

Lúc này tình trạng rễ bị nấm xâm nhập rất cao, hoặc moi lên các đầu rễ như tờ giấy mà đốt đi vậy ( Phytopthora Solani). Khó lại càng khó khăn hơn. Khi đến giai đoạn này rồi thì tùy vào ” ĐỀ KHÁNG CÂY” chứ không phải là bỏ tiền bao nhiêu để vườn phục hồi. TÙY DUYÊN!

Tôi đã từng xử lý một số vườn, tuy tỉ lệ thành công không nhiều, nhưng vẫn giúp ít được một số vườn. Hôm nay tôi đi khảo sát thì có tín hiệu rất khả quan, chia sẻ với mọi người như sau, cũng là bài viết mang tính chất tham khảo. Mong nhận sự đóng góp từ cộng đồng.

Đã nặng thì không thể chơi thuốc nhẹ đô được, đầu tiên tôi đi đôi tuyến trùng và nấm bệnh, tôi xử lý như sau: 250ml Cáo sa mạc 750EC + 300gam – 400gam RidomilGold hòa phuy 200 lít – 220 lít nước, sục toàn bộ phần gốc, xong giai đoạn đầu.
Bước tiếp theo để duy trì bộ rễ khỏe mạnh tôi cũng dùng nặng đô: 400ml – 500ml Lân Amino

200ml Roots + 200gam humic hòa phuy 200l tôi đổ cho 30 gốc. Đổ tới đâu dí nước tới đó. Tạm ổn giai đoạn này!

Để bao quát phần nấm bệnh tôi dùng xúc tác bảo vệ diện rộng bằng Ridoxanil 800wp( Cynoxanil + mancozeb + matalaxyl) phun ngừa toàn vườn để mật độ nấm bệnh tránh lây lan. Kết hợp tôi rải vôi bột với 1 tấn/ hecta để giảm tối đa mật độ nấm bệnh…

Hồi hợp chờ xem đề kháng cây như thế nào?…

Sau 05 ngày thì thật vui khi những cây có dấu hiệu hồi phục niềm vui nhân đôi, tiếp đến không được chủ quan về nấm và tuyến trùng. Tôi phòng ngừa lại bằng Ametage cho những cây nặng, những cây nhẹ tôi dùng dạng hạt như Marshal 5g, Afudang… để phòng.

Sau quy trình kiểm tra những cây mật độ nấm nhiều, vẫn còn biểu hiện trên lá tôi dùng thêm một đợt cho những cây nặng bằng Antracol + Nativo vừa phun lá, phun một ít dưới gốc. Nhẹ tôi dùng Mexyl 72wp để phòng. Sau gần nữa tháng cây nào hồi sẽ thấy rõ, tiếp đến tôi dùng Canxi 250 + Dịch trùn quế để phân hủy những tế bào độc hại trong đất và làm cho mật độ vi sinh vật có lợi bằng dịch trùn. ” ĐÃ PHÁ HỦY HÃY CẢI TẠO”, tiếp đến dùng gốc Phosphonate + muối phosphoric để tăng đề kháng cho cây bằng việc đổ gốc, giúp cây xanh lá và dầy dùng 32 10 9 + Zn + Comb sẽ cảm giác như cây thay màu lá bệnh và lá mới sẽ đâm chồi.
“TUYỆT ĐỐI KHÔNG BỎ PHÂN HÓA HỌC KHI XỬ LÝ, GIỮ ẨM TRONG THỜI GIAN XỬ LÝ VÀ .ĐỔ THUỐC”

Sau quy trình hãy cải tạo đất bằng lá cây, bằng phân sanh từ cỏ, phân trùn quế, phân chuồng hoai mục, vi sinh hữu cơ…

Khi cây hồi lại rồi muốn cho phân gì thì cho…

Nguồn: Nông dân Thành Phạm ( Sưu tầm trên Facebook)

Quá trình đi thực tế nhiều vườn tiêu và lắng nghe nhiều chia sẻ của các anh chị em, tôi nhận thấy vấn đề sử dụng phân bón và thuốc bvtv hiện nay của người trồng tiêu có rất nhiều điều cần chia sẻ thêm.
Không bàn thêm về vấn đề phân bón và thuốc bvtv giả, nhái, kém chất lượng nữa, vì vấn đề này báo đài đã bàn nhiều và chúng ta cũng chia sẻ rất nhiều rồi. Tôi xin tổng hợp lại các vấn đề ở chính người làm vườn, người chịu trách nhiệm chính cho mảnh vườn của mình.
Vấn đề thứ nhất: tôi muốn đề cập là liều lượng và nồng độ khi sử dụng phân và thuốc.
Có trường hợp một người trồng tiêu chia sẻ thế này. “Chắc tôi mua phải thuốc giả, vì khi sử dụng xong thì tiêu bị cháy lá và rụng trái rất nhiều”. Sản phẩm nông dân ấy sử dụng có thành phần Phosphonate của một cty có thương hiệu, tôi đã kiểm tra bao bì và khẳng định là sản phẩm thật. Nhưng liều lượng họ sử dụng thì tôi không tin nổi, tiêu đang ra trái mà họ phun 1lit phân +80lit nước đem phun kỹ qua lá. Trong khi nhà sản xuất khuyến cáo dùn cho 400litnước.Hậu quả cháy lá, rụng trái là tất yếu.
Lại có trường hợp khi mua phân bón lá (pbl) về sử dụng, nông dân lại nghĩ 1lit mà pha cho 2-3phuy thế kia thì nhằm nhò gì, thế là đem pha cho 1phuy, kết quả tiêu bị rụng đọt, mo lá hết, lại đổ thừa phân dỏm.
Rất nhiều trường hợp như vậy đã xảy ra vì theo cách nghĩ của nông dân, đậm đặc cho nó tốt, kết quả tốt đâu không thấy, khi tiêu bị cháy, bị rụng lóng rụng đọt lại đi đổ thừa cho phân thuốc kém chất lượng.
Ngoài ra phải nói thêm đến người bán hàng. Tôi đi mua thuốc rất nhiều cửa hàng họ khuyên dùng nồng độ gấp đôi so với hướng dẫn của nhà sản xuất, chắc họ nghĩ dùng vậy sẽ hiệu quả và giữ uy tín, cũng như bán được nhiều sản phẩm hơn chăng? Tôi đã thử một sản phẩm thuốc trừ sâu mà họ khuyên pha gấp đôi nồng độ, tôi pha loãng hơn phân nữa xem sao, rệp sáp vẫn chết đấy thôi.

Thắc mắc này cũng là nổi quan tâm của nhiều bà con nông dân hiện nay.

Trước tiên tôi nói về những loại phân hữu cơ truyền thống: Đó là những loại phân chuồng(Phân gà, heo, trâu, bò…), phân bắc, phân xanh (cây đậu, lục bình, rơm rạ…)…Những loại phân này bạn nên xử lí trước khi xử dụng vì trong phân luôn có 1 số độc tố, vi sinh vật gây hại, nấm bệnh, hạt cỏ dại…gây hại cho cây trồng. Bạn nên trộn thêm vôi, lân…ủ nhằm tiêu diệt các loại nấm bệnh cũng như các yếu tố gây hại. Tùy theo số lượng và loại phân mà thời gian xử lí lâu hay mau. Khi gần xử dụng Bạn nên mua thêm vi sinh (hiện nay có bán phổ biến trên thị trường với 3 chủng chính là phân giải cenluloze, cố định đạm, phân giải lân) về trộn đều sau đó xử dụng sẽ mang lại hiệu quả cao hơn.
Còn với phân hữu cơ vi sinh nếu nói cách đây khoảng 15 năm thì đó là 1 loại phân hoàn toàn mới mẽ và là 1 cái gì đó cao siêu nhưng hiện nay để sản xuất phân hữu cơ vi sinh thật sự đơn giản:
Với nguyên liệu chính là than bùn (bùn trấp), thêm 1 số trung vi lượng, vôi… cho vào bồn chuyên dụng trộn bê tông trộn đều rồi phun vi sinh vào là có thể đóng bao bán ra thị trường. Lưu ý đây là cách làm ăn chụp giựt của đa số những công ty , doanh nghiệp nhỏ lẻ hiện nay, họ sản xuất nhưng chưa bao giờ dám bán 1 bao nào tại địa bàn nhà máy hay công ty đóng (trong khi lợi thế cạnh tranh của họ là rất lớn về chi phí vận chuyển…) Có người nói Bụt nhà không thiêng? Sự thật như thế nào?

Trong than bùn có axít Humix là 1 loại axít kích thích sinh trưởng cây trồng, một số Công ty lớn đã li trích axít này làm phân bón lá, xác bã còn lại đem sản xuất phân vi sinh làm giảm hiệu quả phân bón.
Việc xử dụng phân hữu cơ vi sinh trong nông nghiệp hiện nay là điều đương nhiên nhưng xử dụng như thế nào và loại nào là hiệu quả?
– Nếu có nhu cầu lớn Bạn nên chủ động đến thăm nhà máy. Nếu không Bạn nên chọn lựa các loại có bao bì, nhãn mác, giấy tờ đầy đủ.
– Phân không quá khô (khô như vậy vi sinh sẽ khó tồn tại), không quá ướt (vì loại than bùn k1m chất lượng hay thêm cá phụ gia như đất vào), Phân phải có sinh khối lớn (độ tơi xốp)…Không có mùi khai nếu có do nhà sản xuất thêm amoniac để tăng lượng Đạm giúp cây mau phát triển.
– Có thể tham khảo kinh nghiệm của những người đã xử dụng hay có thể mua thử mỗi loại 1 bao về dùng thử để xem hiệu quả.
– Khi xử dụng để tăng hiệu quả không nên bón phân để phơi trên mặt đất, cần lấp đất hay rơm rác và tạo ẩm độ để vi sinh vật phát triển.

TRỒNG TIÊU ĐƠN GIẢN KHÔNG KHÓ NHƯ MỌI NGƯỜI NGHĨ QUAN TRỌNG LÀ  BÍ QUYẾT VÀ KIẾN THỨC ĐỂ CÓ 1 NỀN NÔNG NGHIỆP HỮU CƠ CHÂN CHÍNH. HÔM NAY CHÚNG TA CÙNG NHAU NGỒI LẠI, XEM XÉT, NGHIÊN CỨU CHÚNG TA ĐANG Ở ĐÂU? KINH NGHIỆM KIẾN THỨC CHÚNG TA ĐÃ ĐỦ CHƯA? LIỆU CHÚNG TA CÓ THỂ BIẾN VƯỜN TIÊU CỦA CHÚNG TA ĐẠT NĂNG XUẤT 15 TẤN/HA NHƯ ÔNG QUÉO HAY KHÔNG? LIỆU CHÚNG TA CÓ THỂ LÀM RA TIÊU ĐỎ GIÁ GẤP 3 LẦN TIÊU ĐEN HAY KHÔNG? LÀM SAO ĐỂ TĂNG THU NHẬP TRÊN 1ha LÊN GẤP 5 LẦN ? HY VỌNG CHÚNG TA  BÌNH TĨNH CÙNG NHAU ĐỌC, NGHIỀN NGẪM, ĐÚC RÚT QUA 35 BÀI HỌC VỪA LÀ KIẾN THỨC KHOA HỌC VỪA LÀ KINH NGHIỆM SƯƠNG MÁU, BÍ QUYẾT CỦA BAO NGƯỜI CÙNG SỰ THÀNH CÔNG ĐẠT ĐƯỢC QUA THỰC TẾ CỦA CTY. HÔM NAY CHÚNG TÔI CHÂN TRỌNG CHIA SẺ NHỮNG THÀNH CÔNG ĐÓ CHO BÀ CON. CÁC BÀI HỌC ĐƯỢC SẮP XẾP THEO THỨ TỰ TỪ CƠ BẢN ( từ bài 1 đến bài 14) ĐẾN BÍ QUẾT, NÂNG CAO ( từ bài 15 đến bài 35) CÓ PHẦN NÀO KHÔNG HIỂU MỌI NGƯỜI CÓ THỂ  ĐIỆN TRỰC TIẾP ĐẾN CHUYÊN VIÊN KỸ THUẬT CTY ĐỂ TRAO ĐỔI SÂU HƠN.

BÀI 1: KỸ THUẬT CƠ BẢN NHẤT TRONG TRỒNG TIÊU 

 Nguồn: Sở Nông nghiệp & PTNT

Quy trình kĩ thuật trồng, chăm sóc, thu hoạch và chế biến Hồ tiêu ở Chư Sê- gia lai

( bà con tự tìm hiểu và đọc thêm vì hơi dài )

 BÀI 2: CHIA SẺ VỚI CÁC BẠN MỚI TRỒNG TIÊU

Bài viết là những tâm tình của bạn tieuphong ở Trảng Bom-Đồng Nai dành cho các bạn mới làm quen với nghề trồng tiêu, loại cây trồng “khó tính khó nết” rất mẫn cảm với dịch bệnh. Bài viết còn là tri thức và kinh nghiệm của một người và một đời trồng tiêu muốn san sẻ với cộng đồng

Theo tôi những người trồng tiêu được vài ba năm có thể gọi là nhữngngười mới trồng tiêu. Vì khi cây tiêu đi vào kinh doanh, thường từ 5 tuổi trở lên, mới cho thu hoạch đáng kể.

Trong thời gian kiến thiết cây tiêu ít gặp bệnh tật, thế nên mọi người mới chủ quan, mải mê chạy theo năng suất, chứ ít quan tâm tới việc phòng, chữa bệnh cho cây.

Gần đây tôi thường nhận được nhiều cuộc gọi của nhiều bạn ở những tỉnh trọng điểm trồng tiêu thú nhận rằng: “Từ trước đến giờ tiêu không bị bệnh nên không biết đường chữa”. Nay thì bệnh chết nhanh đã lây lan thành dịch khắp vườn, cứ mỗi ngày chết vài cây… lo quá! Hoang mang, bối rối, bi kịch cuộc đời từ đây. Lẽ thường “có bệnh thì vái tứ phương”. Thế là cuống lên, ai chỉ sao thì làm vậy, thuốc này thuốc nọ, phun phun, xịt xịt… Cuối cùng thì tiền mất tật mang, tiêu chết cứ chết, đất bị ngộ độc, người thì “tẩu hỏa nhập ma” . Phương châm phòng bệnh hơn chữa bệnh, câu nói cửa miệng còn “xưa hơn Diễm” vẫn có giá trị muôn đời.
Ngay từ khi đào hố, làm bồn thì cũng chính cái bồn đó sẽ chôn vùi sự nghiệp trồng tiêu của mình.

Có bạn băn khoăn, nếu không làm bồn thì cho phân tưới nước như thế nào? Chẳng phải lo lắng gì cả, nên đắp đất lên gốc tiêu theo hình mu rùa, ngăn chăn nước đọng vào vùng cổ rễ tiêu. Nhu cầu nước cho cây tiêu không nhiều như café, chôm chôm… Vào mùa nắng nếu không lắp đặt hệ thống tưới nhỏ giọt, có thể tưới tràn. Tiêu mới trồng chỉ nên vét sơ thành cái bồn nhỏ. Lưu ý khi làm bồn là kéo đất bên ngoài vào, không nên vét đất bên trong gốc tiêu ra. Khi bón phân thì tưới nước, rê vòi lướt qua các bồn, nhanh tay tưới qua lại vài lần không để nước ngập bồn, phân sẽ tan mà không lo trôi mất.

Các nhà sản suất phân bón thường hướng dẫn lượng phân bón cho cây hằng năm, bón định kỳ chứ không hướng dẫn cho ta nhận biết khi nào cây cần phân. Bạn Minh Vịnh cho ta biết sinh lý của cây thể hiện qua lá. Đúng vậy, chúng ta phải biết quan sát lá cây. Vườn cây phát triển tốt là bộ lá phải xanh bóng, mỡ màng, không tì vết, lúc nào cũng có đọt non…

Bón phân lúc nào là hợp lý, muốn biết thì thường xuyên kiểm tra bộ rễ. Công việc này tôi thường nói vui là “3 trong 1”. Một là kiểm tra nấm bệnh, thường thì các vết thâm đen xuất hiện nơi cổ rễ, hai là kiểm tra rệp sáp, ba là theo dõi khi nào cây có nhu cầu về dinh dưỡng. Khi cần phân, tự cây sẽ cho ra bộ rễ cám (rễ trắng), các rễ này có nhiêm vụ hút phân. Không có bộ rễ này mà chúng ta cứ cho phân thì hiệu quả sẽ không như mong muốn. Ví như trời nắng mà phun phân bón lá, lúc ấy các lỗ khí khổng đã khép lại thì cây làm sao hấp thụ được dinh dưỡng. Rễ cây mà không hấp thụ được phân thì một phần sẽ thẩm thấu gây ô nhiễm mạch nước ngầm, một phần bốc hơi trong không khí góp phần vào hiện tượng mưa a xít, và lãng phí.

Tôi có hai anh bạn năm nay gần 60 tuổi, một anh sử dụng phân gà, một anh sử dụng phân cút không ủ hoai, không xử lý mầm bệnh. Sau 2 năm bỏ ra hằng trăm triệu đồng để chữa bệnh mà tiêu vẫn rụng như lá mùa thu, giờ thì đành rưng rưng “tiễn em lên đường”. Gần đây có anh bạn trẻ alo cho tôi: “lá, trái rụng quá làm sao đây anh?” Năm lần bảy lượt như thế, gặng hỏi để tìm ra nguyên nhân thì “tiêu em làm bồn và cho phân bò tươi”. Ôi thôi! Cứ thuốc này thuốc nọ chạy theo nó thì e rằng lại “tiền ra như nước sông Đà…” Mong các bạn đừng theo bước chân hai anh bạn già của tôi.

Chúng ta nên tập cho mình thành thói quen ghi chép cẩn thận, chi tiết, những việc làm của mình như bón phân, làm bông và xử lý dịch bệnh, làm tài liệu lưu trữ cho mình để rút kinh nghiệm cho những lần sau. Xây dựng cho mình quy trình chăm sóc, quản lý dịch bệnh.
Hãy chọn cho mình nhà sản xuất phân bón, thuốc bảo vệ thực vật uy tín để “trao thân gửi phận”. Có những cty sản xuất phân, thuốc trọn bộ, thuốc thì từ làm bông đến xử lý các loại bệnh, phân thì nên chọn loại hữu cơ vi sinh không có nguồn gốc từ phân gà, phân heo,phân rác, phân bồn cầu, bể phốt….( tốt nhất dùng phân bò tự ủ hoại mục), trong phân hữu cơ vi sinh có những vi sinh vật có ích giúp cho rễ cây hấp thụ phân bón tốt hơn nhưng hầu hết các cty không làm được phân hữu cơ sạch dành cho tiêu. Nên phun phân bón lá định kỳ để cung cấp trung, vi lượng cho cây, và có thể phối hợp với thuốc ngừa bệnh trong các lần phun. Tốt nhất là nên phối hợp các loại phân, thuốc của cùng một cty, như thế an toàn hơn. Trường hợp phối hợp thuốc giữa hai cty khác nhau thì phải có sự hướng dẫn cẩn thận. Cách đây vài hôm có một bạn nhỏ ở Dốc Mơ băn khoăn: mình sử dụng phương pháp vô cơ kết hợp hữu cơ thì nấm tricoderma làm sao tồn tại được? Vấn đề là ở chỗ đó. Làm cách nào mà đừng để cho tay phải sanh, dưỡng còn tay trái thì hủy, diệt. Điều này cũng làm rất nhiều người băn khoăn và ngạc nhiên vì chưa thấy ai đặt vấn đề, thế nên tôi mới khuyên nên pha trộn các loại thuốc với nhau của cùng một cty, vì có loại thuốc sinh học cũng trị được nấm bệnh mà không làm ảnh hưởng đến tricoderma.

Mỗi vùng, miền có thời tiết khác nhau, nhất là trong thời điểm hãm nước làm bông, không nên cứng nhắc, nương theo trời đất mà làm. Thí dụ năm ngoái phun kích thích ra hoa vào ngày 20/4 nhưng năm nay mưa muộn hơn thì phun vào ngày 2/5, nên uyển chuyển theo thời tiết. Nhìn Trời nhìn Đất mà làm chứ chẳng chống Trời được đâu. Nhà nông còn phụ thuốc rất nhiều vào thời tiết, như năm nay cơn bão số 1 nhiều người không biết “đánh thức miên trạng”của cây tiêu nên tiêu ra nhiều lá, ít bông, làm không ít nhà vườn điêu đứng.
Không dễ dàng gì mà chỉ trong một sớm một chiều thuyết phục được mọi người chuyển hướng, từ lối canh tác vô cơ theo hướng hữu cơ sinh học, thế cho nên tôi rất cách dùng từ của anh Tinh trần Ba “từ từ cai nghiện hóa học”(người đã thấy được hậu quả của việc lạm dụng hóa học). Nếu bạn nào chưa tin vào hướng canh tác hữu cơ sinh học thì nên chia vườn tiêu của mình thành 3 lô để tự kiểm nghiệm,1 lô canh tác hướng vô cơ, 1 lô canh tác hướng vô cơ kết hợp hữu cơ và 1 lô chuyên canh tác hữu cơ. Theo dõi, so sánh từ 2-3 năm để đánh giá hiệu quả, lựa chọn cho mình một con đường đi.

Một khi đã tìm được giải pháp cho mình rồi thì tình thần thoải mái, nhẹ nhàng. Vườn tiêu mỗi năm chết vài cây là chuyện bình thường, không lo dịch bệnh lây lan. Cuộc đời làm vườn của tôi mấy mươi năm sử dụng thuốc hóa học, nghĩ lại sợ quá, giờ thì mơ ước một ngày nào đó trên bao bì của một số loại thuốc có dòng chữ “sử dụng sản phẩm này có thể gây bịnh ung thư”… để mọi người biết mà cân nhắc trong việc làm của mình.

Từ đầu mùa mưa đến giờ mải mê vật lộn với con rệp sáp, lũ bất lương đó cứ chực chờ nhảy vào cắn phá rễ tiêu, nay đã tìm được cách đối phó bằng biện pháp sinh học. Hy vọng một ngày gần đây sẽ viết được một bài với cái tựa “Rệp Sáp tên vô lại”.

BÀI 3: KINH NGHIỆM ÔNG VUA HỒ TIÊU 15 TẤN/ha

MỘT BÀI VIẾT NGÀY 3-2-2008 VỀ ÔNG VUA HỒ TIÊU CHƯ SÊ –GIA LAI

Hộ nông, dân Nguyễn Văn Quéo ở tổ 12 thị trấn Chư Sê, Gia Lai trồng tiêu năng suất đạt 15 tấn/ha. Đây là vườn tiêu có năng suất cao nhất thế giới hiện nay. Vườn tiêu mỗi hécta thu 1,5 tỷ đồng một năm.

Anh Quéo có một bí quyết: Giữa lúc hầu hết dân trồng tiêu đổ xô chặt cây rừng làm trụ thì anh bỏ hàng trăm triệu đồng đúc trụ bê tông. Đến nay hiệu quả trồng tiêu trên trụ bê tông đã rõ.

Anh giải thích: Trụ gỗ thường không thẳng, chỗ cong ánh sáng không đến dễ phát sinh sâu bệnh. Thân gỗ khiến loài mối bám vào đó leo lên phá hoại tiêu. Việc thay thế trụ tiêu bằng trụ xi măng còn giúp người trồng tiêu giải được bài toán phá rừng.

Nhìn vườn tiêu người cựu thanh niên xung phong này chúng tôi không khỏi thán phục. Hàng nghìn trụ tiêu tăm tắp đều như một, như xếp, quả trĩu cành.

Sản lượng 15 tấn/ha, trong đó 50% tiêu đỏ giá bán 175.000đ/kg, 50% tiêu đen giá 50.000đ/g, mỗi hécta tiêu cho anh thu nhập không dưới 1,5 tỷ đồng. Đấy là chưa kể, năm 2007 riêng tiền bán tiêu giống 2,5 hécta thu nhập gần 500 triệu đồng.

Chư Sê mỗi hécta tiêu năng suất từ 10 đến 12 tấn có người làm được song 15 tấn/hécta chỉ mỗi anh Quéo. Phó chủ tịch Hiệp hội hồ tiêu Việt Nam bảo đây là năng suất tiêu cao nhất thế giới.

Anh Quéo hé lộ bí quyết: Vườn tiêu của anh tuyệt đối không bón phân hóa học, chỉ bón phân bò 10kg/gốc/năm sau đó phủ 1 lớp dơm dạ phủ lên trên. Mùa khô mỗi tháng anh tưới nước cho tiêu 1 lần. Vườn cây phải thoáng đãng. Từ năm thứ 3 trở đi chỉ nhổ cỏ mà tránh đào xới làm đứt rễ tiêu.

Các loài sâu bệnh trên tiêu xử lý thuốc bảo vệ thực vật chỉ thực hiện ở gốc, tránh phun trực tiếp lên lá. Điều đặc biệt quan trọng là chọn, xử lý giống lúc mới trồng. Anh cho rằng khí hậu Tây Nguyên trồng giống tiêu Phú Quốc là thích hợp nhất.

Nhiều giải pháp kỹ thuật chế biến tiêu

Mới học đến lớp 7, chưa ra nước ngoài lần nào song anh Quéo được Hội thi sáng tạo kỹ thuật tỉnh Gia Lai lần thứ 3 năm 2007 trao một giải nhì, một giải ba (không có giải nhất) cho 2 sản phẩm: “Chế biến sản phẩm hồ tiêu đỏ” và “Máy bóc vỏ hạt tiêu (trắng)”.

Từ trước đến nay trong nước chỉ sản xuất sản phẩm tiêu trắng (tiêu sọ) và tiêu đen bình thường. Tiêu đỏ là những quả tiêu chín mọng, được chọn lựa kỹ, công phu chất lượng sản phẩm cao, thơm ngon hơn, giá bán gấp 3,5 lần tiêu thường.

Việc thu hoạch tiêu đỏ theo anh Quéo không làm ảnh hưởng đến năng suất vườn tiêu như lâu nay nhiều người trồng tiêu vẫn nghĩ. Nếu thu tiêu chín chỉ cần 2,3 kg đến 2,5 kg tươi được 1 kg khô, tăng khoảng 30% sản lượng. Chất lượng tiêu cũng tăng cao nên giá bán cao hơn.

Thu hoạch tiêu chín mất nhiều thời gian song bù lại sản lượng tăng, lợi nhuận hơn lúc hái sớm. Để sản xuất tiêu đỏ, sau khi thu hoạch, bóc hạt, phân loại tiêu chín, rửa nước sạch, trộn cồn thực phẩm khử trùng và tạo độ bóng. Sấy khô trên lò ga ở nhiệt độ khoảng 40 độ cho đến lúc độ ẩm còn 12,5% là đạt.

Anh Quéo còn tạo ra máy bóc vỏ hạt tiêu bằng trục thẳng đứng thay cho máy bóc vỏ thông thường trục ngang. Tỷ lệ tiêu bóc vỏ theo máy thẳng đạt 75%, tăng 5% so máy bóc vỏ trục ngang, tỷ lệ hạt vỡ không đáng kể.

Ông Nguyễn Dũng – Chủ tịch UBND huyện Chư Sê, kiêm Phó chủ tịch Hiệp hội hồ tiêu Việt Nam cho biết sắp tới huyện sẽ giao cho anh Quéo 30ha đất làm mô hình trình diễn cho người trồng tiêu đến học tập kinh nghiệm.

Đây cũng là một trong những nơi quảng bá thương hiệu hồ tiêu Chư Sê. Ông Dũng kỳ vọng mô hình sản xuất tiêu năng suất cao của anh Quéo sẽ nhanh chóng phổ biến đến nhiều hộ trồng cây hàng hóa này.

BÀI 4: KỸ THUẬT NHÂN GIỒNG HỒ TIÊU

Vườn hồ tiêu trồng đã 27 năm của gia đình Nguyễn Minh Vịnh.

Muốn thành công trong bất kì lĩnh vực nào cũng phải có mục tiêu rõ ràng, có ước mơ để tạo động lực cho ta phấn đấu, tìm tòi học hỏi, đúc kết kinh nghiệm từ bản thân, gia đình và của người đi trước. Và tuyệt đối không được nản chí trên con đường mà ta đã chọn. Trồng cây hồ tiêu cũng vậy.

Khi mới bắt đầu trồng hồ tiêu, tôi may mắn hơn nhiều người khác là được thừa hưởng kinh nghiệm của gia đình. Một kỹ sư công nghiệp trẻ, bỏ về vườn trồng tiêu thì có rất nhiều lời đàm tiếu. Thậm chí cái cuốc còn cầm không nổi, vì bao năm đèn sách tôi chỉ biết cầm cây bút. Phải học từ những nhát cuốc đầu tiên, học từ những người thân trong gia đình đã chỉ cho tôi biết làm thế nào để trồng cây hồ tiêu. Tôi rất biết ơn những người thân đã giúp đỡ để nay tôi có thể chia sẻ kinh nghiệm lại với bà con.

Hồ tiêu là một loại cây dây leo hoang dại trong rừng được con người mang về trồng từ rất lâu. Hồ tiêu nguyên thủy có chủ yếu là bông đơn tính nên khả năng đậu hạt rất thấp. Hồ tiêu ngày nay năng suất cao nhờ có sự chọn lọc nhân tạo là chính. Cây còn có thể thụ phấn nhờ vào sức gió, côn trùng,… nhưng nhiều nhất vẫn là khả năng tự thụ phấn nếu là bông lưỡng tính. Những bông đơn tính sẽ rụng giống như bông cây trầu không, có ra bông nhưng không đậu hạt.

Hồ tiêu là cây công nghiệp đa niên. Vì vậy, việc chọn giống tốt có ảnh hưởng rất lớn đến năng suất, sản lượng và khả năng đề kháng với dịch bệnh sau này. Theo tôi, khâu quan trọng nhất của việc trồng hồ tiêu chính là chọn giống. Chọn giống làm sao để cho năng suất cao và phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng của vùng trồng. Phải chọn những giống có nguồn gốc rõ ràng, đã kiểm định được năng suất và khả năng kháng dịch bệnh, chống chịu với điều kiện bất lợi của môi trường.

CÁC CÁCH NHÂN GIỐNG

Có nhiều phương pháp nhân giống hồ tiêu như: bằng hạt, bằng dây hom, chiết và có thể ghép.

Sự khác biệt giữa giống tốt và giống xấu

1. Nhân giống bằng hạt

Việc nhân giống bằng hạt sẽ không đảm bảo những cây con hoàn toàn cho năng suất như cây mẹ. Có thể nó cho ra giống mới năng suất cao hơn. Nhưng cũng có thể nó cho ra cây kém năng suất. Mà cây tiêu chủ yếu tự thụ phấn nên khả năng thoái hóa khi nhân giống bằng hạt là rất lớn. Chỉ có một số ít hạt thụ phấn chéo nhờ gió hay côn trùng thì có thể mang những đặc tính nổi trội của ưu thế lai. Cây tiêu trồng tới ngày nay thì khó tìm thấy cây còn thuần chủng.

Nhược điểm lớn nhất của nhân giống bằng hạt là cây rất lâu ra ác, lâu có trái và cũng không đảm bảo là cây sẽ mạnh hơn phương pháp nhân giống bằng hom cho dù đã chăm sóc đúng cách. Nhưng nếu bà con nào vẫn có ý định nhân giống bằng hạt thì nên chọn giống từ cây bố mẹ mạnh khỏe, hạt to và đều hạt, không bị bồ cào. Giống đó là do mình chọn hạt đem nhân chứ không nên lấy cây mọc lang, mọc dại đem nhân giống. Lấy như vậy sẽ không đảm bảo chất lượng cây giống. Đợi cho tới khi nó ra trái mới biết năng suất kém cũng mất vài năm, nhổ bỏ thì tiếc mà không nhổ bỏ thì cũng chẳng có lợi về mặt kinh tế. Mục đích chính của bà con trồng tiêu là sản lượng thu hoạch được, chứ không phải là tìm hiểu về các phép lai hay nguồn gen như các nhà khoa học.

1. Nhân giống bằng hom

 Với phương pháp nhân giống này cây con mang đặc tính giống hệt cây mẹ.

Ưu điểm là dể thực hiện, và có thể nhân giống nhanh chóng. Bà con ta thông thường nhân giống bằng lươn (lươn là tiêu mọc bò dưới đất, còn tiêu trên đọt mà không có chỗ leo nữa nó thòng xuống gọi là lươn thòng), hay bằng dây bám trong thân mà chưa ra tay gọi là lươn thân. Và dây bám vào thân đã ra tay gọi là tiêu ác, phần tiêu ra tay ở dưới gốc sau đó bò dài ra gọi là ác gốc. Cách nhân giống khá đơn giản.

Chọn dây đã già cứng cáp có nhiều mắt rễ khí sinh (rễ bám) thì cây sẽ phát triển tốt hơn.

Cắt lấy khoảng 3-4 mắt, chiều dài tối ưu là 30-40 cm tùy vào khoảng cách của mắt dây.

Cắt bỏ hết lá và tay phía dưới bầu đất ươm. Chừa 2/3 lá phần phía trên, cây sẽ phát triển mạnh nhất. Thường ít khi nhân giống bằng lươn thòng, vì không có mắt rễ khí sinh nên cây sẽ phát triển chậm hơn. Có khi cây con trồng leo lên tới ngang ngực mà nhổ lên chỉ có vài cái rễ.

Dựa theo cách chọn hom giống mà ta phân ra làm hai loại là trồng bằng lươn hay trồng bằng ác.

Trồng bằng lươn có nhược điểm là cây lâu ra trái hơn nhưng ưu điểm là cây mạnh hơn và tuổi thọ sẽ cao hơn, cây hồ tiêu kinh doanh sẽ lâu suy hơn trồng bằng ác.

Trồng bằng ác lại mau cho ra trái nhưng cây nhanh già cỗi và sớm suy thoái. Với phương pháp chăm sóc tốt, cho dù trồng lươn hay ác, hồ tiêu có thể kéo dài tuổi thọ trên 35 năm.

Cách ươm giống bằng hom

 Theo kinh nghiệm, những nhà vườn trồng tiêu năng suất cao chung quanh tôi phân ra làm hai cách ươm. Tôi áp dụng cả hai cách và thấy cả hai đều hiệu quả. Nên tôi chia sẻ với bà con như sau:

•  Cách ươm bài bản

Chuẩn bị bầu ươm kỹ càng bằng cách trộn xơ dừa, tro trấu và đất. Tỉ lệ 50% đất 25% xơ dừa và 25% tro trấu trộn đều với nhau. Dây hom được ngâm vào dung dịch ra rễ cực mạnh trong 5 phút. Vườn ươm phải có sự chuẩn bị, có che chắn cho cây phát triển mạnh. Khi cây đã phát triển mạnh rồi mới được đưa đi trồng. Trước khi đem trồng phải tháo bỏ dàn che chắn, cho cây ra ánh sáng để cây cứng cáp với chế độ ánh sáng tăng dần. Khi trồng, quan trọng nhất là hố đã xử lý tốt để ngăn ngừa dịch bệnh. Phải bón lót đầy đủ phân chuồng hoai mục đã xử lý với lượng 10kg/ hố. Thông thường hố có kích thước 40x40x40cm với đất có tầng canh tác dày, rút nước tốt. Và hố có kích thước 50x50x50cm với đất khó rút nước. Lượng phân chuồng theo kinh nghiệm của tôi thì cứ ngập 2/3 hố là tốt. Sau đó đảo trộn đều, để tối thiểu 20 ngày sau mới xuống giống, hoặc để 1 tháng hay 1 tháng rưỡi cho chắc ăn hơn. Khi xuống giống tiêu không còn sợ cháy rễ vì rễ non của tiêu rất dễ bị tổn thương. Có thể bón lót thêm một tí lân + phân gà đã xử lý chuyên dùng bón lót tiêu con. Tuy đào hố sâu vậy nhưng chỉ trồng cạn thôi, với độ nghiêng chừng 70⁰ so với mặt đất. Không nên dằn chặt đất quá, rễ sẽ kém phát triển. Chỉ dằn gốc và gần mặt cho cây giống khỏi lay. Nếu dây tiêu dài thì nên cột vào một cây giả (nọc phụ) cho tiêu leo lên cây giả trước. Khoảng cách giữa cây tiêu và gốc cây (hoặc nọc) cho tiêu leo là 25 cm và trồng theo 1 hướng nhất định, trồng như vậy sẽ dễ đôn tiêu.

Khi đôn tiêu thì nên khoanh 1 chỗ và 1 hướng cho ta dễ chăm sóc sau này. Tuyệt đối không đôn vòng quanh gốc cây tiêu leo. Vì đôn như vậy sau này rễ tiêu rất dể bị tổn thương khi ta phát cỏ, bón phân… Lưu ý hướng gió bão. Ví dụ: Hướng gió thổi mạnh là từ tây sang đông thì trồng hướng đông đôn sang hướng tây (ngược lại) để cây dễ leo, và khi leo sẽ ít bị tuột. Trồng 1 hướng thôi nhé. Yêu cầu này thường chỉ những người trồng tiêu có kinh nghiệm lâu năm mới để ý. Chỉ nên đôn tiêu khi cây đã ra vài cặp tay cứng cáp. Nếu đôn quá non cây sẽ ra lươn lại, phải mất công bấm đọt. Còn đôn quá già cây sẽ khó ra rễ và hay bị rầy trắng tấn công. Phải xử lý sạch hết rầy trắng trước khi đôn.

• Cách ươm theo chọn lọc tự nhiên hay chọn lọc nhân tạo

Chẳng có chuẩn bị gì. Cứ cắt hom vô trồng trong đất nhà mình, cây sẽ lên tự nhiên. Hom nào yếu thì sẽ chết ngay lúc mới trồng. Sau khi trồng xuống đất, gặp điều kiện môi trường thích hợp, cây nào sống sẽ phát triển rất mạnh và ít bị bệnh tật. Kiểu chăm sóc “con nhà khó” như của đồng bào thiểu số đó mà. Đây là cách ươm chọn lọc tự nhiên.

Ngoài ra khi giâm hom người ta có thể ủ trong cát khoảng 20-30 ngày để cho cây ra rễ. Khi nhổ hom lên để ươm vô bầu với giá thể đất, xơ dừa và tro trấu,  thấy cây nào không ra rễ thì vứt bỏ. Cây nào rễ mạnh thì ta ươm, chăm sóc. Lưu ý cẩn thận không làm đứt rễ, và không ngâm trong bất kỳ dung dịch phân nào, kể cả phân bón lá, cây sẽ bị cháy rễ non. Đây cũng là cách ươm theo chọn lọc nhân tạo.

III.  Nhân giống bằng phương pháp chiết

Bó chiết tiêu lươn

Đầu tiên, phải chọn những cây tiêu bố mẹ là những cây khỏe mạnh, thường là những cây 2-3 năm tuổi.

Với cây tiêu đã ra ác cao chừng 2 mét, bó tiêu y như chiết cây bình thường. Chọn những dây có rễ bám nhiều (rễ khí sinh), sau đó bó lại chừng 2-3 mắt rễ. Tôi thường dùng giá thể là rễ lục bình trộn với tro trấu và đất ẩm.

Bên trong bó bằng rễ lục bình để giữ nước và kích thích cây ra rễ. Bên ngoài bọc đất trộn tro trấu. Nếu có khô bầu thì chỉ khô đất chứ bên trong vẫn giữ ẩm không sợ cháy rễ. Đợi sau 10 ngày kể từ ngày bó bạn dùng kềm bấm dập phía dưới bầu đất, cẩn thận đừng bấm ngược nhé. Đây là thủ thuật đúc kết từ kinh nghiệm. Nhớ tưới giữ ẩm, tránh không để bầu đất khô. Sau khi bấm dập khoảng 30-45 ngày có thể cắt khúc tiêu đó xuống trồng. Trồng chừng 4-5 mắt rễ khỏi tốn công đôn tiêu.

Khi trồng, phải che chắn bằng lá chuối khô hay bao bì gì đó để ngăn ánh nắng trực tiếp trong vòng 20 ngày đầu và tháo dần sau 1 tháng. Để cây không bị sock nên trồng vào lúc chiều mát. Với phương pháp nhân giống này, có thể trồng tiêu quanh năm…

Bó chiết lươn thòng, bấm dập ngược so với chiết ác.

Bó chiết tiêu ác. Cây tiêu chiết mới 4 tháng tuổi, được chiết lại để nhân giống thêm.

Cây tiêu chiết mới trồng được 2 tuần tuổi. Chung quanh gốc là cây lạc dại và vạn thọ

1. Nhân giống bằng tiêu ghép

Phương pháp nhân giống tiêu bằng cách ghép chỉ trong giai đoạn thực nghiệm, chưa có đủ thời gian để khẳng định tuổi thọ của cây như tiêu trồng bằng phương pháp thông thường.

Hơn nữa, với 2 cách nhân giống để trồng bằng hom và cách chiết tiêu cộng với kinh nghiệm chăm sóc hồ tiêu của gia đình tôi ít khi gặp bệnh tật. Do đó tôi không thực hiện nhân giống bằng cách ghép tiêu. Bà con nào đã thực hiện thành công cách ghép tiêu xin chia sẻ. Tôi sẽ học hỏi và chân thành cảm ơn.

BÀI 5 VÌ SAO TRỒNG LẠC DẠI, HOA CÚC TRONG VƯỜN TIÊU

Trồng hoa cúc trong vườn tiêu giảm được tiền mua thuốc trừ sâu

Gần đây, ở huyện Cẩm Mỹ – Đồng Nai xuất hiện mô hình trồng tiêu “lạ”. Khi chúng tôi nhìn tận mắt và nghe chủ vườn kể mới hay, cái “lạ” này có thể giúp người trồng tiêu giảm chi phí và làm ra sản phẩm sạch.

Mô hình sản xuất tiêu “lạ” đó được một số nông dân ở xã Lâm San áp dụng và kết quả cho họ lợi nhuận thêm vài chục đến hàng trăm triệu đồng/ha/năm. Sau một thời gian làm thử thấy mang lại hiệu quả cao, họ truyền kinh nghiệm cho nhau để nhân rộng.

Trồng hoa cỏ trong vườn tiêu

Sau cơn mưa, cây cối như khoác một màu áo mới tươi xanh mơn mởn. Chủ vườn Nguyễn Văn Quang ở ấp 2, xã Lâm San dẫn chúng tôi đi thăm khu vườn tiêu rộng gần 0,5 ha được trồng xen với hoa cúc. Bước vào vườn tiêu, chúng tôi như lạc vào thế giới khác. Từng nọc tiêu vươn cao xanh ngắt đang thời kỳ cho trái xum xuê. Giữa hai hàng tiêu là từng bụi cúc cánh bướm, cúc vạn thọ đang khoe sắc. Từng đàn ong, bướm đủ màu rủ nhau về hút mật.

Nếu không được nói trước, vô tình lạc vào đây sẽ nghĩ chủ vườn là một nhà thơ hay nghệ sĩ, họa sĩ gì đó mới có lối trồng cây lãng mạn như vậy. Thế nhưng, chủ vườn lại là nông dân thứ thiệt, quanh năm “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời”. Anh Quang cho hay: “Tôi nghe nói, trồng hoa cúc trong vườn tiêu sẽ dẫn dụ được các loại thiên địch về diệt bớt các loại côn trùng gây hại nên làm thử. Trồng rồi, tôi thấy tiêu ít bị sâu bệnh, phát triển tốt, năng suất tăng cao, mỗi năm giảm được trên 500 ngàn đồng/sào tiền mua thuốc trừ sâu để phun xịt. Với lại trồng hoa trong vườn tiêu, mỗi lần ra chăm sóc thấy không gian trong lành, thoang thoảng mùi thơm của hương hoa cũng làm giảm bớt mệt nhọc”.

Khác với anh Quang, ông Trần Văn Tấn ở  ấp 2, xã Lâm San trồng cỏ lạc dại (đậu phộng dại) trong vườn tiêu.

Đưa chúng tôi ra vườn tiêu rộng mênh mông, giữa các hàng tiêu là cỏ lạc dại mọc tươi tốt như một tấm lụa xanh trải dài có điểm xuyết màu vàng rực rỡ. Không giấu được niềm vui, ông Tấn kể: “Thảm đậu phộng dại này làm lợi cho tôi cả trăm triệu đồng mỗi năm đấy. Tôi có hơn 1ha tiêu, mấy năm trước chăm sóc theo phương pháp truyền thống, năng suất chỉ gần 3tấn/ha/năm. Khoảng 2 năm nay, tôi trồng xen cỏ đậu phộng dại trong vườn tiêu, năng suất tăng lên 4 tấn/ha/năm và giảm một nửa lượng phân bón hóa học”.

Nhờ trồng cỏ lạc dại trong vườn tiêu, chi phí đầu vào cho cây tiêu của ông Tấn giảm gần 20 triệu đồng/ha/năm tiền phân bón hóa học. Cộng với năng suất tiêu tăng hơn 1tấn/ha/năm nên vụ tiêu vừa qua, mỗi ha tiêu ông Tấn lời thêm hơn 100 triệu đồng.

Hướng đến sản xuất sạch

Lâu nay, nông dân trồng tiêu phần lớn chăm sóc theo cách trong vườn phải làm sạch cỏ, khi bị sâu bệnh thì phun thuốc phòng trừ. Hầu hết không ai biết, trồng hoa cúc và một số loại hoa, cỏ khác trong vườn tiêu có thể phòng trừ được nhiều loại sâu bệnh gây hại. Thạc sĩ Trần Thị Phương Chi, ở Chi cục BVTV Đồng Nai, cho biết: “Các nước có nền nông nghiệp phát triển như Hàn Quốc đang hướng đến sản xuất nông nghiệp sinh thái. Cụ thể, họ hạn chế dùng các loại thuốc trừ sâu, chỉ sử dụng các loại thuốc sinh học ít gây hại cho môi trường và con người. Đồng thời họ trồng xen cây hoa, cỏ có ích trong vườn, ruộng để dụ thiên địch về diệt các loại côn trùng gây hại. Với cách làm trên sẽ giảm chi phí đầu vào cho sản xuất, năng suất cây trồng tăng và nông sản đảm bảo vệ sinh”.

Bà Phùng Thị Thanh Tú, Chủ tịch Hội Nông dân huyện Cẩm Mỹ, cho hay: “Tới đây, Hội Nông dân huyện sẽ phối hợp với hội nông dân các xã tuyên truyền những mô hình sản xuất tiêu an toàn cho năng suất, chất lượng cao để hội viên có thể đến tham quan, học hỏi kinh nghiệm và nhân rộng. Các mô hình trên rất dễ thực hiện trong khi hiệu quả đem lại khá cao”.

Hiện nay, chi phí đầu vào cho sản xuất nông nghiệp mỗi năm đều tăng. Trong đó, tăng nhiều vẫn là phân bón hóa học, thuốc BVTV. Nếu chọn được mô hình giảm chi phí, năng suất được nâng lên thì lợi nhuận của nông dân sẽ tăng. Thạc sĩ Chi cũng cho biết, các loại hoa cúc, cỏ lạc dại có thể trồng xen trong các vườn trồng cây khác cho hiệu quả rất tốt.